F-gassen

De schone warmtepomp komt, maar wel pas in 2035

Terwijl Nederlandse huishoudens de warmtepomp omarmen, zitten in de meeste van die pompen nog broeikasgassen. Een nieuwe Europese wet moet daar verandering in brengen.

Romana Abels15 januari 2024, 11:57

“Je moet in de politiek soms wat vertraging accepteren”, zegt GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout. Maar het is wel jammer: in de meeste warmtepompen die Nederlandse consumenten nu aanschaffen omdat ze willen bijdragen tegen de opwarming van de aarde, zitten heel akelige F-gassen, die de aarde soms duizenden keren harder opwarmen dan CO₂.

Eickhout was als europarlementariër in 2014 medeverantwoordelijk voor een wet die het meeste gebruik van die F-gassen verbood. Het verdween uit koelkasten en vriezers. Die prestatie was onder meer de reden dat Eickhout dat jaar op de eerste plaats van Trouws Duurzame 100 belandde. De Europese wet was een blauwdruk voor regelgeving voor de rest van de wereld en zorgde voor een vermindering van 0,4 graad van de opwarming van de aarde.

Er was één groot manco: die wet van destijds regelde veel, maar niet het gebruik van het gas in warmtepompen, en juist die gaan nu als warme broodjes over de toonbank.

Destijds geen draagvlak

Eickhout geeft volmondig toe dat het beter was geweest als Europa dit destijds al had geregeld. Hij had het wel gewild, maar kreeg er politiek geen draagvlak voor.

Nu wel. Dinsdag stemt het Europees Parlement daarom opnieuw over een wet waar Eickhout aan heeft meegewerkt: een herziening van de vorige. Daarmee wordt het gebruik van F-gassen ook in warmtepompen en airco’s aan banden gelegd. De komende jaren mag steeds minder, totdat in 2035 geen enkele warmtepomp of airco met deze gassen mag worden verkocht.

“De vorige wet zorgde ervoor dat we twee derde van die gassen konden uitfaseren. Toen was het politiek onmogelijk om die laatste 33 procent ook voor elkaar te krijgen.” Tien jaar later zal dat waarschijnlijk alsnog lukken.

In Nederland veelvuldig gebruikt

Het gaat over warmtepompen zoals die in Nederland veel worden geïnstalleerd. Volgens Eickhout is het goed mogelijk om er alternatieven voor te vinden die ook nog eens goedkoper kunnen zijn.

De vorige wet op F-gassen die door het Europees Parlement werd aangenomen, werd in de hele wereld nagevolgd, waardoor het effect op het klimaat substantieel was.

Eickhout hoopt dat dat nu opnieuw zal gebeuren: “Als het gebruik van F-gassen in warmtepompen en airco’s mondiaal nageleefd wordt, zal het klimaat 0,1 graad minder opwarmen. Dat betekent niet dat we hiermee het klimaat redden, maar elke tiende minder opwarming is winst. Bovendien is dit een maatregel die relatief gemakkelijk te nemen is.”

Natuurlijke alternatieven

Consumenten die willen weten of hun warmtepomp de gevaarlijke superbroeikasgassen gebruikt, kunnen op het etiket kijken welke koudemiddelen erin zitten. R410A of R32 zijn bijvoorbeeld slecht nieuws.

Eickhout: “Steeds meer nieuwe warmtepompen gebruiken natuurlijke alternatieven die F-gasvrij zijn, vooral de zogenaamde monoblock-warmtepompen.” Deze worden ook relatief vaak in Europa geproduceerd. Een mooie bijkomstigheid van deze maatregel is dat hij de Europese producenten steunt, want het zijn vooral Japanse en Amerikaanse bedrijven die naar F-gassen hebben gegrepen.”

Eickhout vindt dat jammer. “Ik had gehoopt dat de fabrikanten zouden inzien dat ze deze gassen beter niet konden gebruiken, ook al waren ze niet specifiek verboden. Maar dat is niet gebeurd. Met de nieuwe wet zal dat in uiterlijk 2035 alsnog zo zijn.”

Lees ook:

Je schrikt van de stroom voor je warmtepomp, tot je gaat rekenen

De nieuwe warmtepomp stond nog maar net te draaien toen het buiten ging vriezen. Wham! De stroomrekening schoot naar ongekende hoogten. Maar alles is relatief.

TNO zocht het uit: de warmtepomp is toch duurzaam

TNO bekeek alle facetten van de warmtepomp, van de milieulast bij de productie tot de energiewinst. En ja, de warmtepomp is wel degelijk duurzaam.