PREMIUMHet beste van De Telegraaf

Lees voor

Vijf vragen

Toch geen salderingsregeling voor jouw zonnepanelen? Dit kun je als consument doen

THEO BESTEMAN

07 feb. 2024in GELD

AMSTERDAM – Aan een succesvolle subsidie voor eigenaren van zonnepanelen dreigt een einde te komen. Steun groeit in de Eerste Kamer voor de afbouw van deze salderingsregeling vanaf volgend jaar. Demissionair minister Jetten (Klimaat en Energie) deed voor miljoenen euro’s toezeggingen om afbouw zeker te stellen. Als de regeling stopt, wat kun je dan als consument? Vijf vragen.

© ANP

Het installeren van zonnepanelen dient door een goede installateur te gebeuren gezien brandgevaar.

1. Wat is dat hele salderen ook alweer?

Sinds 2004 mogen huishoudens met panelen van de overheid datgene wat zij op zonnige momenten aan elektriciteit opwekken aan het stroomnet terugleveren. Die stroom, vooral de zomermaanden is dat veel, mogen ze vervolgens wegstrepen, of ’salderen’, tegen alle stroom die zij afnemen in de rest van het jaar als de zon niet schijnt en zij elektriciteit toch nodig hebben. Die regeling is telkens verbeterd.

BEKIJK OOK:Afbouw subsidie op zonnepanelen stap dichterbij voor miljoenen huiseigenaren

Over de energie betalen eigenaren geen energiebelasting en btw. Het financiële voordeel is dus dat je alleen energiebelasting, verbruikskosten en btw afrekent over wat na het tegen elkaar wegstrepen overblijft. Inmiddels heeft een op de drie koopwoningen zonnepanelen, en een op de zes huurwoningen. Nederland is hiermee wereldrecordhouder in aantallen zonnepanelen per woning. Vanwege de subsidie en de steeds goedkopere zonnepanelen gaan na de voorlopers met koophuizen en hogere inkomens ook grote groepen huurders deelnemen. Dat is ook nodig, zeggen energie-experts, er moeten om de CO2-uitstoot te drukken nog veel meer panelen bij.

2. Waarom moet de regeling stoppen?

Het wordt te duur, vindt het kabinet, zeker nu meer mensen panelen willen. Het kabinet ziet door alle energiebelasting en btw die een groeiende groep panelenbezitters niet hoeft te betalen in 2030 een tekort van zo’n €2,8 miljard, €700 miljoen per begrotingsjaar. Daarbij is er enige onrechtvaardigheid: zo kost de salderingsregeling mensen zónder zonnepanelen ook geld. Vorig jaar €1,35 miljard, per gezin ruim €200 per jaar, berekende toezichthouder ACM. Overigens, al in 2017 is tot de afbouw van de regeling besloten. Maar telkens volgde uitstel.

Demissionair minister Jetten (Klimaat en Energie) heeft nu wel steun van de Tweede Kamer. Duidelijk een streep zetten geeft mensen ook duidelijkheid, omdat panelen veel betaalbaarder dan in 2004 zijn geworden. In de Eerste Kamer is steun nog onzeker, al lijkt hij zijn doel te naderen.

BEKIJK OOK:Ceo energiereus Essent: extra geld nodig vanwege hoge stookkosten najaar

Vooral PvdA/GL, SP, BBB en PvdD vinden stoppen onrechtvaardig: net nu het voor huurders interessant wordt zonnepanelen te nemen, schaft de overheid de subsidiepot af. De overheid is daarmee ’onbetrouwbaar’. Zij pleiten voor het voortzetten van de regeling. Het kabinet ondermijnt anders de energietransitie naar meer groene stroom, want lang niet alle daken liggen vol. Dinsdag zegde Jetten als alternatief geld toe aan corporaties om ook op huurwoningen meer panelen te plaatsen. Aanvankelijk €100 miljoen, maar corporaties zeggen dat €300 miljoen het minimum is. „Dat gat is niet heel groot, daar is uit te komen. Met mij valt wel te praten om tot een passend plan te komen”, zo kwam de D66-bewindsman, met andere ingrepen, de Eerste Kamer tegemoet.

3. Als Jetten steun krijgt, kan ik nog financieel gunstig stroom terugleveren?

Voorlopig wel, maar ieder jaar beduidend minder. De salderingsregeling wordt in stappen afgebouwd: volgend jaar mag je nog 64% van de geleverde stroom salderen, daarop alsmaar minder en in 2031 kun je helemaal niet meer salderen. Wie dan zonnepanelen koopt, kan niet meer op financiële steun van de overheid rekenen. Maar huishoudens hebben de tijd om over te stappen, aldus Jetten. Er zit nog wel een maximum aan wat je mag salderen: lever je meer dan je afneemt per jaar, dan krijg je een lagere vergoeding voor alles wat je ’te veel’ produceert. En deze tarieven verschillen per energiemaatschappij.

Over de doorberekende kosten maakt Jetten zich zorgen. In aanloop naar het besluit over afbouw zag hij dat energiebedrijven, anders dan vroeger, allerlei kosten al doorberekenen aan de klanten. Vandebron en Budget Energie melden het expliciet, sommige verwerken het soms heel onduidelijk in de energierekening. „Zeer onwenselijk”, waarschuwt de bewindsman.

BEKIJK OOK:Erop of eronder voor salderingsregeling zonnepanelen: blijft regeling bestaan?

Volgens Milieu Centraal dreigen klanten de totale kosten van het ene en het andere product door het wegwerken niet goed meer te kunnen vergelijken. Ze zitten dan straks met een kat in de zak. Jetten vraagt toezichthouder ACM evenwel scherp op de bedrijven te letten.

4. Is het nog slim om zonnepanelen aan te schaffen?

Dat verschilt per woning en bijvoorbeeld de gunstige ligging voor de zon, maar ook voor je portemonnee. Geen politieke partij ontkent dat panelen aanschaffen een flinke investering blijft. Wel haal je de aankoop er volgens berekeningen van kenniscentrum Milieu Centraal en TNO gemiddeld na zeven jaar uit. Panelen hebben een levensduur van rond vijfentwintig jaar. Dus houd je achttien jaar aan verdiensten over. Zonnepanelen kosten volgens een vergelijking van Milieu Centraal per stuk zo’n €550 in een set van zes. Hoe meer je aanschaft, hoe voordeliger ze worden. Bestel je er achttien, dan is de prijs per stuk ongeveer €450, stelt het.

BEKIJK OOK:’Huiseigenaren tegen afschaffing salderen stroom zonnepanelen’

Maar die terugverdientijd wordt wel bepaald door de stroomprijs: is die hoog, dan verdien je je panelen sneller terug dan wanneer de prijs laag is. Om het vertrouwen van consumenten te houden dat ze hun investering in panelen eruit krijgen, beloofde Jetten dinsdagavond die prijzen in 2025 een 2028 nog eens te controleren. Gaan huishoudens er dan toch langer dan zeven jaar over doen om hun geld terug te verdienen, dan belooft hij dat het kabinet ingrijpt.

5. Dan maar zelf gebruiken en een batterij kopen?

Batterijen zijn relatief duur nog. Ze houden stroom maar enkele uren vast. Door de dag heen kun je profiteren als er veel zon is door dankzij de batterij wat later een was te draaien. Nu verbruiken de meeste mensen 30% van hun panelenstroom zelf, en sturen ze de rest naar het stroomnet. Omdat Nederland van het gas af gaat, en elektriciteit als vervanging voor fornuis en verwarming (warmtepomp) gaat gebruiken, zal dat stroomverbruik thuis enorm oplopen. De overheid moedigt dat aan: Jetten verhoogde de belasting op gas.

Stroom van de leverancier zal die komende jaren volgens de experts relatief duur zijn. De marktprijs van ingekochte elektriciteit stijgt, de energiebelastingen en netbeheerkosten lopen ook op. De miljarden die Jetten en netbeheerders investeren in een beter stroomnet, betalen consumenten via de belastingen en overheidsheffingen stukje bij beetje terug.

BEKIJK OOK:Kroonjuwelen groene revolutie verliezen glans: ’Consument mist duidelijkheid’

Een beetje standaard thuisbatterij kan voor 5 tot 6 kilowattuur (kWh) aan capaciteit van zonnepanelenstroom opslaan. Ze zijn niet erg klein. In de zomer kunnen ze nog niet alle zonnestroom opslaan. Bedrijven experimenteren met allerlei grondstoffen om ze nog zuiniger te krijgen. Maar lithium-ion thuisbatterijen zijn voorlopig nog de standaard. Er is een grote concurrentie tussen aanbieders, wat de prijs drukt. Een exemplaar van 5kWh kost evenwel tussen €3500 en €4000, inclusief randapparatuur. En daar komen de installatiekosten nog bij. Voor de overheid deed CE Delft onderzoek of een subsidie hierop dan niet zou lonen.

Wil je een batterij, zoals een zonnepaneel, in zeven jaar kunnen terugverdienen, dan is voor een gemiddeld huishouden een subsidie van 60% tot 80% nodig, stelt CE Delft. Jetten noemt dat voorlopig onbetaalbaar voor de overheid. Voor consumenten regent het aanbiedingen, ze zien dat het voor Nederlanders gunstiger wordt een batterij te kopen. Let dus goed op wat je onder de streep betaalt, tippen Milieu Centraal en de Consumentenbond.