Grote zorgen om warmtenet: gaan bewoners straks meer of minder betalen?

Huurders in de wijken Zwanenveld en Lankforst in Nijmegen hebben vragen en zorgen over de komst van het warmtenet. Zetten ze hun handtekening, dan kiezen ze voor renovatie van hun flat én een aansluiting op dit warmtenet. Ze zitten met veel zorgen. Want: wat gaat dit kosten? Acht vragen en antwoorden over de kwestie.

Mitchel Suijkerbuijk 12-03-24, 07:15 Laatste update: 12-03-24, 07:46

•  26 REACTIES

Wat is er aan de hand?

Streven is dat zo’n 4000 woningen in Dukenburg, waarvan 1700 van woningcorporaties, van het gas gaan en een aansluiting op het warmtenet krijgen. Afvalcentrale ARN in Weurt levert de energie. Dat is warmte, die bij het verbranden van afval vrijkomt.

642 huurders van huizen in de wijken Zwanenveld en Lankforst die aan renovatie toe zijn, moeten al kiezen. Dat leidt bij sommigen tot kritiek. Tekenen ze, dan zetten ze een handtekening voor renovatie van hun woning én een aansluiting op het warmtenet.

Is in totaal 70 procent akkoord, dan komt er eerst een tijdelijk gasgestookt warmtenet. De renovatie gaat dan door en huurders krijgen ook een gratis inductiekookplaat en pannenset. Zij gaan pas over op het grotere net, nadat de gemeenteraad eind dit jaar beslist over de oprichting van een publiek warmtebedrijf. Afspraken liggen voor dertig jaar vast. Terug naar aardgas kan niet. Er zijn zorgen, want betalen ze straks niet méér?

SP-leider Hans van Hooft gaat flyeren in de wijk vanwege zorgen over de betaalbaarheid, iets dat Paul Eigenhuijsen (GewoonNijmegen.Nu) onlangs ook deed. Volgens hen is nog te onduidelijk wat de werkelijke kosten gaan zijn.

Wat kost dit dan: kunnen de huurders dit wel betalen?

Het is volgens de betrokken partijen een ‘heel net voorstel’. Verbruikskosten van warmte liggen straks 15 procent ónder het maximum dat toezichthouder ACM elk jaar vaststelt en aanbieders van een warmtenet mogen vragen. Zowel bij de tijdelijke als uiteindelijke variant.

Dit ACM-tarief is de gemiddelde gasprijs, gebaseerd op kosten van jaarcontracten van de tien grootste aanbieders. Nu ligt dit op 1,45 euro per kuub aardgas. Per kuub ligt de prijs er nu dus 15 procent onder (zo’n 1,23 euro). Omgerekend is dat 39,68 euro per gigajoule.

,,We laten de huurders zo min mogelijk betalen, er is ook geen winstoogmerk”, zegt wethouder Tobias van Elferen. ,,Het is gewoon een heel goed voorstel.’’ Corporaties en gemeente garanderen dat ook afspraken hierover gelden voor dertig jaar. Dit stond eerder niet in brochures. Dat leidde bij verschillende huurders tot zorgen.

Zijn dit alle kosten?

Nee. Naast verbruikskosten zijn er jaarlijks vaste kosten voor bijvoorbeeld de levering en het transport van warmte. Die liggen bij warmtenetten hoger dan bij gas. Voor huurders garanderen de corporaties dat dit niet hoger gaat zijn dan de gemiddelde vaste kosten voor gas op dat moment. Het verschil tussen dit gemiddelde en de daadwerkelijke vaste kosten betalen de verhuurders.

In Dukenburg komt dit nu uit op 670,61 euro per jaar. Een huurder betaalt dan 319,04 euro, omdat de gemiddelde vaste kosten van gas daar op liggen. Het verschil betaalt de corporatie. Alleen: onduidelijk is of de koppeling met gas zo blijft in de toekomst, vanwege nieuwe regels die eraan komen. De corporaties en gemeente ‘garanderen dat huurders niet in gaan leveren op de betaalbaarheid’.

Die fluctue­ring zal er zijn, maar er zijn ook periodes dat de gasprijs sky high is. Je moet dit over de gehele looptijd zienRonald Leushuis, Talis

Is dit alles bij elkaar dan écht goedkoper dan wat huurders nu betalen?

Dat hoeft niet, want energieprijzen fluctueren. Wie elk jaar een nieuw contract afsluit of op een financieel gunstig moment een vast contract afsloot, kan goedkoper uit zijn dan het bedrag dat 15 procent onder het maximumtarief ligt. Zo zijn er ook nu goedkopere aanbiedingen, ondanks die korting, zoals voor 1,20 euro per kuub. Dat komt omdat de prijs voor gas flink is gedaald.

,,Die fluctuering zal er zijn, maar er zijn periodes dat de gasprijs sky high is. Je moet dit over de gehele looptijd zien”, werpt Talis-bestuurder Ronald Leushuis tegen.

Kleinverbruikers, die minder dan 500 kuub gas per jaar verbruiken, betalen nu ook lagere vaste kosten dan dat ze straks gaan doen als het warmtenet er komt. Dit ‘vastrecht’ ligt bij netbeheerder Liander nu op ruim 175 euro, daarbovenop zijn mensen nog eens 80 tot 90 euro gemiddeld aan vaste kosten kwijt bij hun eigen energieleverancier. Dat is samen dus zo’n 55 euro minder dan de vaste kosten van 319 euro bij het warmtenet.

,,Maar je moet kijken naar het totaalplaatje”, zegt Leushuis. ,,Dus verbruik én vastrecht samen, niet naar losse elementen. In totaal ben je niet duurder uit dan als je op gas was blijven stoken. We verwachten stukken goedkoper, bij iedereen.” Dat zegt ook Woonwaarts-bestuurder Antoine Pekel. ,,Door meer isolerende maatregelen zoals glasvervanging en het vervangen van radiatoren, gaat het verbruik nog extra omlaag.”

Laten de corporaties de huur niet stijgen?

Dit is een ‘sigaar uit eigen doos’, vrezen sommige huurders. Corporaties moeten per huurder immers veel vaste kosten bijleggen. Dat geld moet ergens vandaan komen. Huurders vrezen daarom voor doorberekeningen in de huurprijs. Want: ‘waar halen corporaties anders dat geld vandaan?’

Tegelijkertijd garanderen de corporaties dat extra huurverhogingen vanwege het warmtenet er niet gaan komen. ,,Wij zijn nu geld kwijt aan onderhoud en vervanging van cv-ketels, het vervangen van rookgaskanalen. Dat geld is straks niet meer nodig en dat stoppen we in de vaste kosten” zegt Pekel.

Een servicebeurt voor de cv-ketel kost echter maar gemiddeld 70 tot 130 euro per jaar. Pekel: ,,Maar heel veel vervangingsinvesteringen vallen ook weg. Geld dat eerder hier voor nodig was, zetten we allemaal in om het vastrecht te kunnen betalen. We rekenen dit niet door in de huur.”

In alle besluiten staat één ding centraal: dat we controle houden op de prijs, op de bron, op de afnemersTobias van Elferen

In Rotterdam en Amsterdam bleek laatst dat sociale huurders veel duurder uit zijn met het warmtenet. Kan Dukenburg hetzelfde te wachten staan?

,,Dat laten we niet gebeuren”, zegt wethouder Van Elferen. Dat komt omdat de afspraken totaal anders zijn. Zo gaat de overheid, anders dan in Rotterdam en Amsterdam, een veel grotere rol spelen. Komt het warmtenet er in Dukenburg, dan is een warmtebedrijf verantwoordelijk. Dat is in oprichting en is, als alles doorgaat, straks voor minstens 61 procent in publieke handen. Voor dat percentage is de gemeente Nijmegen eigenaar, met het Gelders Warmte Infra Bedrijf van de provincie. Zo is er controle. 39 procent is dan in handen van een marktpartij.

,,In alle besluiten staat één ding centraal: dat we controle houden op de prijs, op de bron, op de afnemers. Het wordt door en door gereguleerd. De prijzen houden we door die controle laag en we geven niemand de kans om geld te verdienen aan inwoners”, zegt Van Elferen. Met andere woorden: een energiebedrijf kan niet z’n gang gaan.

Dit is anders dan bij het warmtenet in Nijmegen-Noord, waar energiereus Vattenfall een monopoliepositie heeft. Daar is zo minder controle op, waardoor prijzen hoger zijn.

De inkoop van warmte kost bij de ARN om en nabij de 10 euro inkoop per Gigajoule, terwijl gebruikers straks ruim 39 euro per GJ betalen. Hoe kan dat?

Het is wat SP-leider Hans van Hooft frustreert: waarom betalen Nijmegenaren straks 39,86 euro per Gigajoule (1 gigajoule is zo’n 31,5 kuub aardgas) als warmte bij de ARN vele malen goedkoper in te kopen is? Het verschil zou veel minder groot moeten zijn, vindt Van Hooft. ,,Wie verdient hier zo goud geld? De gebruiker in elk geval niet.”

Volgens wethouder Van Elferen is de warmte ‘ronduit goedkoop ingekocht’ bij de ARN. ,,Uiteraard zijn hier onderhandelingen gevoerd over de prijs. Je moet je voorstellen: er zit een heel warmtebedrijf achter. Buizen moeten onderhouden worden, mensen moeten een afleverset krijgen, er moet gefactureerd worden. Er zit een enorme bedrijfsvoering achter. Dat moet allemaal bekostigd worden.”

Wat betekent het voor Lankforst en Zwanenveld als het warmtenet in Dukenburg er toch niet komt?

Een plan B ligt er, is de garantie. ,,Dan gaan we nadenken over een bron als aquathermie, waarbij warmte uit het kanaal komt. Dat lijkt dan de meest logische bron die er gaat komen. Dit ligt in concept klaar”, zegt ARN-directeur Rutger Jan Pessers.

Mocht dat zo zijn, dan wordt er door de gemeente geld vrijgemaakt, zegt Van Elferen. Dat is al afgesproken. Uitgangspunt is dat er ‘altijd een duurzame warmtebron is’. Maar wat gaat dat kosten? Afspraken rond betaalbaarheid lopen door, garandeert Van Elferen. ,,Die afspraak van 15 procent onder het ACM-tarief blijft overeind, dat garanderen we.”