Kosten te hoog: woningcorporaties sluiten geen huizen meer aan op warmtenet

De Amsterdamse woningcorporaties stoppen per direct met het aansluiten van woningen op stadsverwarming. Daarmee protesteren ze tegen de forse tariefverhoging die Vattenfall dit jaar heeft doorgevoerd.

Bart van Zoelen 15 maart 2024, 17:25

Gesprekken tussen de corporaties, Vattenfall en de gemeente om de kosten voor huurders te dempen, zijn op niets uitgelopen. De corporaties hebben daarop besloten voorlopig geen woningen meer aan te sluiten op het warmtenet dat zich door onder meer Amsterdam-Noord, Zuidoost en Nieuw-West slingert.

Elke dag het belangrijkste nieuws vanuit Amsterdam.

De woningcorporaties voelden een dure plicht richting huurders, omdat die bij de renovatie van hun woningen de belofte hadden gekregen dat zij niet duurder uit zouden zijn na het inruilen van hun cv-ketel. Dat Vattenfall de vaste kosten voor een aansluiting op stadsverwarming dit jaar plotsklaps met 30 procent heeft opgekrikt, bijna 200 euro meer, maakt dat huurders zich bekocht voelen.

Begin dit jaar leidde dat tot protest vanuit de Gentiaanbuurt in Noord. De woningcorporaties voelen zich geroepen om op te komen voor hun huurders, omdat die bij stadsverwarming vastzitten aan Vattenfall en niet zomaar kunnen overstappen op een andere energieleverancier.

De stap van de corporaties is een gevoelige klap voor het overheidsbeleid om uiterlijk in 2050 de gebouwde omgeving te verduurzamen. De gemeente Amsterdam wil al in 2040 helemaal van het aardgas af zijn en daarbij werd het warmtenet een grote rol toegedicht.

Verschillende corporaties werken aan een ‘plan B’ voor hun woningen nu het warmtenet geen optie meer is, zegt een woordvoerder namens de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC). De consequentie kan zelfs zijn dat de corporaties weer cv-ketels gaan plaatsen als ze een woning onder handen nemen. “Eeuwig zonde, maar we moeten opkomen voor onze huurders. Verwarming moet betaalbaar blijven.”

Grote stap

“We gaan door met isoleren, renoveren en verduurzamen, maar we stoppen met het aansluiten van woningen op het warmtenet.” De corporaties sluiten alternatieven als een warmtepomp niet uit, maar dat ligt niet het meest voor de hand in krappe grotestadsappartementen. “Voor een warmtepomp moet er een extra pakket isolatie tegenaan en dan past het bankstel er niet meer in.”

De corporaties beamen dat dit een grote stap is. “Dit is een bom onder de energietransitie.” Juist de woningcorporaties zouden daarbij vooroplopen, omdat ze via het warmtenet snel hele straten kunnen aansluiten op schonere energie, zoals warmte opgewekt door de verbranding van afval bij afvalenergiebedrijf AEB of – op de lange termijn – warmte uit geothermie.

“We staan voor honderd procent achter stadswarmte,” zegt de woordvoerder. De komende jaren zouden de corporaties in Amsterdam tienduizenden woningen aansluiten. “Daar hebben we doelbewust voor gekozen. Met restwarmte, heel circulair, maar dan moet het wel betaalbaar blijven. Dát was de afspraak.”

‘Verrast en teleurgesteld’

Vattenfall is volslagen verrast door de plotselinge stap van de woningcorporaties. Vrijdagochtend is in het bijzijn van wethouder Zita Pels (Duurzaamheid) nog onderhandeld over een tegemoetkoming voor de huurders vanwege de hogere tarieven. Volgens Vattenfall is daar een goed aanbod op tafel gelegd, al kan de woordvoerder geen bedragen noemen. “Goed genoeg om de bestaande problemen op te vangen.”

Het energiebedrijf is daarom ‘verrast en teleurgesteld’ door het besluit van de corporaties om voorlopig geen woningen aan te sluiten. Het energiebedrijf verklaarde de hogere vaste kosten eerder door de hogere kosten van materialen en personeel. Vattenfall hoopt volgende week weer in gesprek te komen met de verhuurders. “Stadswarmte blijft de beste oplossing om Amsterdamse woningen te verduurzamen.”

Ook wethouder Pels is teleurgesteld over het klappen van de onderhandelingen vrijdag. “Terwijl er vergaande toezeggingen op tafel lagen voor de komende tien jaar. Daarmee was er zekerheid voor huurders en konden we verder met de noodzakelijke transitie naar duurzame vormen van energie in deze klimaatcrisis.”

Pels is het wel met de woningcorporaties eens dat de rekening van de energietransitie niet moet worden neergelegd bij huurders met de laagste inkomens. Vandaar dat ook de gemeente bereid was om ‘financiële toezeggingen’ te doen, zodat Vattenfall en de corporaties elkaar konden vinden. De oorzaak zoekt zij bij de rijksoverheid, die al jaren praat over een wet die de tarieven voor stadswarmte eerlijker moet maken.

Eerder deze week sprak de Tweede Kamer nog uit dat het demissionaire kabinet daar haast mee moet maken. “Warmtenetten zijn een belangrijke stap in de energietransitie,” zegt Suzanne Kröger, het Kamerlid van GroenLinks-PvdA dat de motie indiende. “Maar het gaat goed mis als mensen in sociale huurwoningen opeens geconfronteerd worden met hoge, niet-transparante kosten.”